Kalçada oluşan ağrı, çabucak hepimizin hayatımız boyunca bir kere de olsa yaşadığı bir sorun. Ağrı oturup kalkarken, merdiven inip çıkarken, eğilirken ve spor yaparken ekseriyetle daha ağır hissediliyor. Sorun ilerledikçe gece uykudan uyandıracak şiddete de ulaşabiliyor. Kalça ağrısı sıklıkla antrenmanları yanılgılı uygulamak ya da ani hareket etmek üzere nedenlerden kaynaklanıyor ve birkaç günde bizatihi geçiyor. Lakin bazen kıymetli sıhhat problemlerinin habercisi de olabiliyor. Ağrıya yol açan hastalıklara erken teşhis konulması, ilerleyen süreçlerde ortaya çıkabilecek önemli sorunların önlenmesinde ve tedavi başarısında kilit rol üstleniyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Tuncay, bu nedenle kalça ağrısının asla ihmal edilmemesi gerektiğine dikkat çekerek, “Günümüzde geliştirilen teknikler ve edinilen deneyimler sayesinde kalça ağrısına neden olan hastalıklar muvaffakiyetle tedavi edilebiliyor, bu sayede hastalar günlük yaşantılarına sıkıntısız devam edebiliyorlar. Tedavinin muvaffakiyetinde ise hastalığa erken müdahale edilmesi çok değerli. Hasebiyle ağrı birkaç gün içinde tabiatıyla yahut kolay ağrı kesici kullanımına karşın kaybolmazsa vakit kaybetmeden tabibe başvurulmalı” diyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Tuncay, kalça ağrısına en sık yol açan 3 hastalığı anlattı; kıymetli ikazlarda bulundu.
KALÇA KİREÇLENMESİ
Halk ortasında ‘kalça kireçlenmesi’ olarak bilinen osteoartroz, kalça eklemini oluşturan kıkırdağın çeşitli nedenlerle aşınması ve alttaki kemiklerin deforme olmasıyla karakterize bir hastalık. Kalça kireçlenmesi belirtileri ortasında hastayı en çok rahatsız eden durum kasık ve/veya kalça etrafında gelişen ağrı oluyor. Başlangıçta yalnızca makul bir aralık yürürken, araca binerken ya da merdiven çıkarken var olan ağrı vakitle istirahat halindeyken de gelişebiliyor, kişiyi uyku sırasında uykudan uyandıracak şiddete ulaşabiliyor. Gündelik hayatta giderek artan hareket kısıtlılığına yol açması nedeniyle hasta merdiven çıkma, ayakkabı ve çorap giyme üzere muhtaçlıklarını karşılayamaz hale gelebiliyor.
Nasıl tedavi ediliyor?
Kalça kireçlenmesi tedavisi konservatif (ameliyatsız) ve cerrahi olarak iki ana kümeden oluşuyor. İlaç ve fizik tedaviyi kapsayan konservatif yollar ağrıyı azaltmayı, cerrahi etaba kadar hareket açıklığını ve kas gücünü müdafaayı amaçlıyor. Cerrahi tedaviler de kemiği yine şekillendirici sistemler olan kalça artroskopisi, osteotomi ve artroplasti (kalça protezi) biçiminde kümelere ayrılıyor.
Kalça Protezi: Kalça kireçlenmesi tedavisinde uygulanan ve yüzyılın cerrahisi olarak tabir edilen kalça protezi ameliyatında yüzde 90’ların üzerinde başarılı sonuçlar elde ediliyor. Total kalça protezi, kalça ekleminin kireçlenmesi nedeniyle hasar görmüş eklemi yapay bir eklemle değiştirmek için uygulanan ameliyat yoluna deniyor. Prof. Dr. İbrahim Tuncay, protez ameliyatları hakikat yapıldığı takdirde, protezin hastada uzun yıllar şikayet oluşturmayan doğal bir eklem üzere fonksiyon gördüğünü belirterek, “Günümüzde rastgele bir komplikasyon gelişmemiş hastalarda, kaliteli ve uygun protezler 20 yıldan fazla, hatta 30’lu yıllara kadar dayanabiliyor. Yumuşak doku düzgünleşme süreci olan ortalama 6 haftalık süreç sonunda birden fazla hasta takviyesiz ve çabucak hemen hiç kısıtlamasız olağan hayatlarına dönebiliyorlar” diyor.
Son yıllarda muvaffakiyetle uygulanan robotik cerrahi de bu sürece çok değerli katkılar sağlıyor. Robotik cerrahinin en kıymetli özelliği; ameliyattan evvel bilgisayar ortamında tasarlanması sayesinde kemik kesilerinin minimal kusurla yapılmasına ve protezlerin bölgeye ülkü formda yerleşmelerine imkan sağlaması. Bu tesirleri sayesinde olağanda ender de olsa kalçanın çıkması ve damar ile hudut lezyonu üzere erken periyot komplikasyonları minimal seviyeye iniyor. Ayrıyeten protezin ülkü durumda yerleştirilmesi sayesinde homojen yük dağılımıyla protez aşınmaları ve gevşemeleri daha geç ortaya çıkıyor, böylelikle protez daha uzun ömürlü oluyor. Son yıllarda popülaritesi gitgide artan robotik protez cerrahisinin de mükemmeliyetin beklendiği günümüzde, yakın vakitte, artroplastide olmazsa olmaz noktaya ulaşacağı öngörülüyor.
KALÇADA OSTEONEKROZ
Vücudumuzda tüm organlar üzere kemik dokuları da kanla besleniyorlar. Kâfi ölçüde kan ulaşmadığı durumlarda kemiğe ilişkin doku ve hücreleri ölüyor, bunun sonucunda kemikte çökmeler oluşuyor. Bu dokunun ölmesi avasküler nekroz yahut osteonekroz olarak isimlendiriliyor. Uyluk kemiği (femur) başının gücünü kaybetmesi ve vakitle çökmesi kendini kalça etrafında oluşan ‘ağrı’ ile belirli ediyor. Ağrının en bariz özelliği, kalça hareketleriyle artması ve bacak önünden dize yanlışsız yayılması oluyor. Çökme nedeniyle bireyde topallama sorunu baş gösterirken, ilerleyen periyotta gelişebilen kireçlenmeler eklem hareketlerinde önemli kısıtlamaya neden olabiliyor.
Nasıl tedavi ediliyor?
Kemiklerde çökme oluşmadan gerekli müdahalenin yapılması durumunda tedavinin muvaffakiyet oranı artıyor. Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. İbrahim Tuncay, tedavinin büsbütün hasarlanmış alanın yeni durumuna nazaran planlandığını tabir ederek, “Tedavideki asıl gaye eklem yüzeyindeki çökmeye pürüz olabilmek. Erken devirde tespit edildiğinde çoklukla kan sulandırıcı üzere ilaç tedavileri, hiperbarik oksijen tedavisi ve fizik tedavi dayanağıyla sorun çözülüyor. Bu yollardan sonuç alınamazsa ve yapılan radyolojik değerlendirmelerde eklemde çökme yahut öncesi bulgular varsa, cerrahi formüllere başvuruluyor” diyor. Tam çökme öncesi tabloda ‘core dekompresyon’ olarak isimlendirilen operasyon yapılıyor. Bu operasyonda emel uyluk kemiğinin başındaki beslenmeyi önleyen basıncı azaltmak, böylece başın tekrar kanlanmasını sağlamak. Operasyona PRP, kemik iliği ve kök hücre üzere hücresel tedavi uygulamaları da eklenebiliyor. Bu tedavilerden yarar görmeyen hastalarda osteotomi denilen ve kemiğin yük binme alanını değiştiren operasyonlar uygulanabiliyor. Çökme gerçekleştiğinde ise tek seçenek olan ve hasta memnuniyetinin en yüksek olduğu total kalça protezi operasyonu yapılıyor. Bu tabloda hem erken periyotta minimal komplikasyon riskiyle ağrının büsbütün ortadan kalkması üzere yararlar sunan hem de bilhassa genç hastalarda görülen bu patolojide kullanılacak protezin ömrünün uzun olmasını sağlayan robotik uygulamalarını kullanmak kıymetli bir avantaj oluşturuyor.
KALÇA SIKIŞMA SENDROMU (FEMOROASETABULAR IMPINGEMENT SENDROMU)
Kalça sıkışması; kalçada oluşan yapısal sorunlar nedeniyle, hareket sırasında, kalça eklemini oluşturan iki modülün birbirine olağandışı teması sonucu ortaya çıkan bir hastalık. Hastalar ekseriyetle pantolon giyerken, araca binerken yahut bağdaş kurarken kalça etrafında C halinde oluşan ağrıdan yakınıyorlar. Bu sendrom vaktinde tanınmaz ve gerekli müdahale yapılmazsa eklemin geri dönüşümsüz hasarına, yani kalça kireçlenmesine neden olabiliyor.
Nasıl tedavi ediliyor?
Sendromun birinci periyotlarında fizyoterapi tekniklerinden faydalanılsa da kalça sıkışması sendromunun tedavisi cerrahi oluyor. Açık yahut kapalı (artroskopik) metodlarla patolojinin her iki (uyluk başı ve kalça yuvası) tarafı tekrar şekillendiriliyor ve labrum, yani kalça ekleminin yapısında yer alan üçgen kesitli kıkırdak doku yırtıksa ve tamir edilebilecek tipteyse onarılıyor. Şayet onarılamayacak durumdaysa çıkarılıyor ya da diğer bir dokuyla tekrar tamir ediliyor. Ameliyat sonrasında 4-6 hafta muhakkak hareketler kısıtlanıyor ve bir çift baston kullanılması öneriliyor. Akabinde hasta süratli bir formda olağan hayata ve spora dönebiliyor. Başarılı bir operasyon sonrasında hastanın erken devir kalça ağrıları kayboluyor ya da azalıyor ve uzun devirde de kireçlenmeye gidiş süreci erteleniyor yahut büsbütün önleniyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
