Ege Üniversitesi (EÜ) Hemşirelik Fakültesi Hemşirelik Kısmı Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Kısmı Dr. Öğretim Üyesi Nurdan Akçay Didişen’in sorumluluğunda; Ege Üniversitesi Tıp Fakültesi (EÜTF) Cerrahi Tıp Bilimleri Kısmı Çocuk Cerrahisi Anabilim Kolu Prof. Dr. Mustafa Orkan Ergün, Doktora Öğrencisi Zehra Sözkesen ve Sanayi Mühendisi Ergun Bakırcı tarafından geliştirilen “Anne Kokusu ve Müzik Terapi Teması İçeren Kişiselleştirilmiş Gelişimsel Dayanak Materyali” projesi Türk Patent ve Marka Kurumu (TÜRKPATENT) tarafından “Faydalı Model” olarak tescillendi. Proje aracılığıyla geliştirilen modelle, anne ve bebek ortasındaki bağlanmanın devamlılığının sağlanmasının yanı sıra; bebeklerin nörogelişimsel süreçlerinin desteklenerek, daha huzurlu ve inançlı hissettikleri bir ortam oluşturulması hedefleniyor.
Buluşlarının anne ve bebek ortasındaki bağlanmanın devamlılığını sağladığını lisana getiren Çocuk Sıhhati ve Hastalıkları Hemşireliği Anabilim Kolu Dr. Öğretim Üyesi Nurdan Akçay Didişen, “Anne kokusunu uzun mühlet içerisinde hapsedebilen ve müzik terapisi sağlayan kişiselleştirilmiş gelişimsel dayanak gereciyle ilgili olan projemiz, dezavantajları ortadan kaldırmanın yanı sıra ek birtakım avantajlar getiriyor. Zira buluşumuz hem kokulandırılabilme özelliği hem de müzik terapi özelliği eklenmesiyle birlikte anne ve bebek ortasındaki bağlanmanın devamlılığını sağlayabiliyor. Böylelikle bebeklerin nörogelişimsel süreçleri desteklenerek, daha huzurlu ve inançlı hissettikleri bir ortam oluşturuluyor. Ayrıyeten modelimizde anne kokusu kokulandırılabiliyor. Yenidoğan ağır bakım ünitelerinde kullanımının yanı sıra; konutta bilhassa annenin çalıştığı durumlarda, uyku ve oyun arkadaşı olarak, seyahatlerde oto koltuğunda, bebek arabasının etrafında takviye gereci ve kanguru bakımı üzere birçok alanda itimatla kullanılabilir” diye konuştu.
“Yenidoğan ağır bakımında takviye malzemelerinin kullanımı önemli”
Yenidoğan devrinin büyük kıymet arz ettiğini tabir eden Dr. Öğretim Üyesi Nurdan Akçay Didişen, “Bu devir, insan hayatının en hassas ve dinamik evresidir. Ulusal ve memleketler arası tüm istatistiki datalardan anlaşılacağı üzere bu periyotta hastalık ve mevt oranı, ömrün daha sonraki evrelerine nazaran daha yüksek oranda görülür. Yenidoğan ağır bakım üniteleri; bebekler için çok fazla teşebbüsün bir ortada olduğu, ısı ve ışık değişikliklerinin hayli sık yaşandığı ve bilhassa bebeğin anneyle bağının sonlandırıldığı bir ortamdır. Bu nedenle bebeğin büyüme ve gelişiminin tümüyle desteklenerek korunduğu intrauterin bir ortamdan, yenidoğan ağır bakım ortamına süratle geçişi, bebeğin nörolojik gelişimlerini olumsuz etkileyebilir. Birebir vakitte tekrarlayan ağrılı süreçler, uyku döngüsünün sık sık bozulması, bebeklerin fizyolojik, nörolojik ve duyusal gelişimini de olumsuz tesirler. Yenidoğan ağır bakım ünitelerinde takviye gereçlerinin kullanımı ağrı ve konforun idaresinde epey değerlidir. Zira bebeklerin tedavi ve bakım uygulamalarıyla olumsuz çevresel uyaranlara bağlı ağrı, acı ve rahatsızlığının azaltılmasını ve kas iskelet sistemini koruyarak gerilimle baş etmelerini sağlar” dedi.
“Olumlu uyarıcı faktörlerin birlikte sağlanması gerekir”
Bebekler için kişiselleştirilmiş gelişimsel bakımın gerekliliğini vurgulayan Dr. Öğretim Üyesi Nurdan Akçay Didişen, “Bireyselleştirilmiş gelişimsel bakım, yenidoğan ağır bakım ortamının ferdî ihtiyaçlara nazaran düzenlenmesinin, bebeğin gerilimini azaltarak fizyolojik istikrarını güçlendireceği ve beyin gelişimini olumlu etkileyeceği hipotezine dayandırıldığı bir bakım uygulamasıdır. Bu bakım uygulamalarına yönelik planlanan düzenlemelerle bebeğin çeşitli uyaranlara karşı verdiği fizyolojik yanıtların ve davranış işaretleri gözlemlenir. Zira bebeğe karşı gerilim yaratan uyaranların azaltılması ve gelişimini destekleyici uyaranların sağlanması gereklidir. Bu doğrultuda yenidoğan ağır bakım ünitelerinde uygulanmaya başlanmış olan kişiselleştirilmiş gelişimsel destekleyici bakım, bebeğin davranışlarını gözlemleyen, bireye mahsus bakım sunan, bebek-aile-sağlık çalışanları ortasında birlik oluşturarak ‘Holistik Hemşirelik Bakımı’ sağlayan bir yaklaşımdır. Bu noktada fizikî etrafın düzenlenmesi, ısı, ışık ve ses idaresi, konum verme, emzik kullanımı, uyku sisteminin sağlanması, anne bebek ortasında tensel temasın artırılmasını sağlayan kanguru bakımı ve olumlu uyarıcı faktörlerin (müzik terapi) birlikte sağlanması gerekir” diye konuştu.
“Müzik, bebekler için tıbbi ve gelişimsel açıdan yararlı”
Dr. Öğretim Üyesi Akçay Didişen, “Özellikle bebeğin çevrelenerek verildiği dayanak gereçleri fleksiyon durumunun devamlılığını sağlayarak, uyku uyanıklık döngüsünü korur ve nörogelişimsel duyusal gelişimi sağlar. Ayrıyeten yenidoğanların koku duyusunun hayli gelişmiş olduğu ve anne kokusunu ayırt edebildikleriyle ilgili varsayımlar da öne sürülmektedir. Yapılan öteki çalışmalarda ise, kişiselleştirilmiş gelişimsel bakım içinde kullanılan müziğin (klasik müzik, ninni, klasik müzikler, anne-kadın sesi, beyaz gürültü) bebekler için tıbbi ve gelişimsel açıdan faydalı olduğu gösterilmiştir. Günümüzde ağır bakım ünitelerinde çoklukla bebeği çevreleyecek biçimde, rulo haline getirilmiş, elle hazırlanan havlu, battaniye üzere yumuşak malzemeler kullanılır. Elle hazırlanan gereçlerle uygulanan çevrelenmiş destekleyici bakım, yenidoğanlar için kâfi konforu sağlayamaz. Son yıllarda bu yaklaşımda farklı gereçler deneniyor. Fakat bu malzemelerle yalnızca konum verme ve mevcut konumu değiştirme teşebbüsleri uygulanabilir” dedi.
Kaynak: (BYZHA) – Beyaz Haber Ajansı
